Category: Κείμενα

…κείμενο που μοιράστηκε τον Ιούλιο του 2013

Τα κέντρα κράτησης δεν είναι μια νέα πραγματικότητα. Από τις αρχές τις δεκαετίας του ’90 αποτελούν ένα δίκτυο χώρων που εκτείνεται σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο: αστυνομικά τμήματα, συνοριακά φυλάκια, τμήματα αλλοδαπών, κ.ά. Ένα δίκτυο χώρων εγκλεισμού μεταναστών, συχνά μακριά από κατοικημένες περιοχές, απομονωμένων (μέσω των περιφράξεων, των ψηλών τοίχων, της απουσίας οπτικής επαφής με τα κελιά και αντίστροφα) από τον έξω κόσμο. Χώρων- φυλακών, όπου τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης έρχονται να συμπληρώσουν οι ξυλοδαρμοί και τα καθημερινά σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια.

Οι μετανάστες είναι η πληθυσμιακή ομάδα πάνω στην οποία ασκείται σε όλο της το μεγαλείο η βιοπολιτική εξουσία του ελληνικού κράτους, με μια συνεχή προσπάθεια ελέγχου και διαχείρισης της. Είναι αυτή που τις τελευταίες δύο δεκαετίες «ρυθμίζεται» νομοθετικά, καταστέλλεται βίαια, απομακρύνεται και φυλακίζεται στα κέντρα κράτησης. Αυτή που κατασκευάζεται ως εχθρός, ως απειλή και φόβος για την προσωπική και δημόσια ασφάλεια, υγεία, ευημερία. Αυτή που βιώνει την εκμετάλλευση και το ρατσισμό των «ντόπιων», την περιθωριοποίηση, τη βία, τις δολοφονικές φασιστικές επιθέσεις. Αν υπάρχει ένας τρόπος με τον οποίο δύναται να συγκροτηθεί σήμερα η κοινότητα και να διατηρήσει τη συνοχή της, αυτός είναι ακριβώς με την κατασκευή του Άλλου και τη συσπείρωση εναντίον του. Στη σημερινή φαντασιακή σύνθεση που ονομάζεται ελληνικό έθνος-κράτος (στην προσπάθεια συγκρότησης και διατήρησης της εθνικής ταυτότητας και συνοχής του αλλά και διαχείρισης των πληθυσμών, «παραγωγικών» ή μη που βρίσκονται ή προσπαθούν να βρεθούν στην επικράτειά του), αυτός ο Άλλος έχει βρει την υπόστασή του κατεξοχήν στο πρόσωπο των μεταναστών.

Τα τελευταία χρόνια σημαντικό κομμάτι της ρητορικής της κρατικής αντιμεταναστευτικής πολιτικής αποτελεί η «απειλή» της δημόσιας υγείας. Η ρητορική αυτή γίνεται το άλλοθι για εκτεταμένα αστυνομικά πογκρόμ στο κέντρο της Αθήνας (αλλά και σε άλλες πόλεις), για εισβολές σε σπίτια και κατειλημμένα κτίρια που κατοικούν μετανάστες, βαφτίζοντας τα «υγειονομικές βόμβες», επιχειρήσεις που καταλήγουν με τη σύλληψη και τη μεταφορά μεταναστών στα κέντρα κράτησης.

Ταυτόχρονα, τα κέντρα κράτησης (προς το παρόν αυτά της Αμυγδαλέζας και της Κορίνθου) έχουν αρχίσει να παίζουν ένα νέο ρόλο στην κρατική υγειονομική διαχείριση πληθυσμιακών ομάδων. Αρχές Μαρτίου ξεκίνησε η επιχείρηση «Θέτις», δηλαδή αστυνομικά πογκρόμ τοξικοεξαρτημένων στο κέντρο της Αθήνας. Όσοι χρήστες ουσιών τύχαινε να κινούνται στους δρόμους του κέντρου της Αθήνας συλλαμβάνονταν και οδηγούνταν στα κέντρα κράτησης, όπου καταγράφονταν αναλυτικά τα στοιχεία τους (προσωπικό και ιατρικό ιστορικό, αλλά και λήψη αποτυπωμάτων) και υποβάλλονταν σε αναγκαστικές ιατρικές εξετάσεις, πριν αφεθούν ελεύθεροι στη μέση του πουθενά. Γιατροί του ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων) κυρίως ψυχολόγοι, γιατροί του ΕΚΕΠΥ (Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας) και προσωπικό από το ΕΚΑΒ και το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με μπάτσους έστησαν σ’ αυτά τα κέντρα κράτησης, υπό το πρόσχημα της υγειονομικής «απειλής» και με δικαιολογίες περί «ανθρωπιστικού έργου», τη συνέχεια του έργου της καταστολής και της διαχείρισης των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων που κατασκευάζονται και στιγματίζονται ως περιττές, μολυσματικές. Το έργο που ξεκίνησε με τα πογκρόμ στους μετανάστες, συνεχίστηκε με το διασυρμό στα media και την προφυλάκιση των οροθετικών γυναικών και επανέρχεται στο προσκήνιο με την επαναφορά της διάταξης ΓΥ/39Α για τον «περιορισμό της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων», στην οποία προβλέπονται ειδικοί έλεγχοι για τους χρήστες ουσιών και τα εκδιδόμενα άτομα, καθώς και η εκπόνηση ειδικών προγραμμάτων ελέγχου σε μετανάστες.

Αν κάτι δίνει φως στη δυστοπική συνθήκη των κέντρων κράτησης μεταναστών, είναι οι αγώνες που οι ίδιοι κάνουν καθημερινά ενάντια στην επιβολή της εξαθλίωσης τους, με εξεγέρσεις, απεργίες πείνας και αποδράσεις. Κι αν κάτι μας αντιστοιχεί, είναι να αναδείξουμε το ζήτημα και να χτίσουμε ουσιαστικές σχέσεις αλληλεγγύης με τους έγκλειστους στα κέντρα κράτησης μετανάστες αλλά και με όλους όσους αγωνίζονται μέσα κι έξω από αυτά, μέχρι το γκρέμισμα του τελευταίου κέντρου κράτησης.

Οι εργαζόμενοι των  ψυχιατρείων Δαφνίου και «Δρομοκαΐτειου» πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο Υγείας,  στο πλαίσιο τετράωρης στάσης εργασίας από τις 11 το πρωί με βάση τις αποφάσεις που έλαβαν στην πρόσφατη γενική τους συνέλευση.  Την Τετάρτη 30 Οκτώβρη θα συνεδριάσουν τα διοικητικά συμβούλια των σωματείων εργαζομένων των 2 ψυχιατρείων με προοπτική κλιμάκωσης των κινητοποιήσεών τους. Ήδη υπάρχεισυγκεκριμένο αγωνιστικό πλαίσιο και πρόγραμμα δράσης σαν πρόταση για  αποκλεισμό των ταμείων των νοσοκομείων, κατάληψη των διοικήσεων των νοσοκομείων, κήρυξη 24ωρης απεργίας και στα 3 ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας (Δαφνί, «Δρομοκαΐτειο», Θεσσαλονίκης) και συμμετοχή στη γενική απεργία στις 6 Νοέμβρη.  «Δεν θα κάνω σε καμία περίπτωση ούτε βήμα πίσω από το περιεχόμενο του συμφώνου Λυκουρέντζου – Άντορ για τα ψυχιατρεία» ξεκαθάρισε η υφυπουργός Υγείας, Ζέτα Μακρή, στους εργαζόμενους σήμερα. Η κυβέρνηση, όπως άλλωστε προβλέπει και το σχετικό σύμφωνο, κινείται με μαθηματική ακρίβεια και εντός του χρονοδιαγράμματος, προς την  κατάργηση  των ψυχιατρείων μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού του 2015, στη διαθεσιμότητα του προσωπικού και στη γενικευμένη επιχειρηματική δράση στην ψυχική υγεία μέσω των λεγόμενων ΜΚΟ.  Οι εργαζόμενοι απαίτησαν νέα συνάντηση με την υφυπουργό την Παρασκευή 1 Νοέμβρη με κινητοποίηση που θα πραγματοποιήσουν έξω από το υπουργείο Υγείας.  Ανασύνταξη από το http://902.gr/eidisi/ergatiki-taxi/30128/klimakonoyn-tis-kinitopoiiseis-toys-oi-ergazomenoi-sta-psyhiatreia-foto#/0  Το τέρας της πολιτικής Ζέτα Μακρή επικαλείται ένα σύμφωνο που υπέγραψε στις Βρυξέλες ο Λυκουρέντζος σαν υπουργός υγείας με τον επίτροπο Αντορ το Μάϊο του 2013, που αφορά εξέλιξη ενός προηγούμενου συμφώνου. Προβλέπεται η αποασυλοποίηση των ασθενών με πολλαπλές μεθόδους, ώστε να φύγουν από τα ιδρύματα και να πάνε σε ΜΚΟ, σε ιδιώτες ή άλλους ιδιωτικούς φορείς, μειώνοντας έτσι τα έξοδα γι αυτούς τους ασθενείς. Κάτω από το μανδύα της “ένταξης πίσω στην κοινωνία” κρύβεται η απόσυρση κονδυλίων από το κράτος και η υποχρέωση των ασθενών και συγγενών  τους να καλύψουν τα όποια κόστη προκύψουν από την αλλαγή.  Το θέμα είναι από τα πλέον άγρια της κρίσης καθώς πολλοί ασθενείς εγκαταλελειμένοι από συγγενείς θα πεταχτούν να ζήσουν μόνοι στο δρόμο.

Ετοιμάζονται να κλείσουν τα ψυχιατρικά ιδρύματα, διαμαρτυρίες εργαζομένων

…κείμενο σε σχέση με τη διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών την άνοιξη του 2012

 Ο πρόσφατος διασυρμός των οροθετικών γυναικών μέσω των mediaκαι η προφυλάκισή τους αποτελεί – μέχρι στιγμής – το τελευταίο επεισόδειο στην γελοιότητα που ονομάζεται «υγεινομική βόμβα». Ακόμα και το τελευταίο blogτοπικών ειδήσεων ανακαλύπτει υγειονομικές βόμβες από σκουπίδια αφημένα πλάι στους κάδους. Πέρα, όμως, από την πιασάρικη χρήση του όρου από τους λειτουργούς του θεάματος είναι εμφανής μια κεντρική διαδικασία που, με επίκεντρο την υγεία (και την απειλή της), διαμορφώνει ένα καθεστώς εκτάκτου ανάγκης, το οποίο τείνει προς τη μονιμότητα. Και σ’αυτή τη διαδικασία συναρθρώνονται διάφορες δομές εξουσίας: από το επίσημο κράτος με τους μπάτσους και τις υγεινομικές υπηρεσίες του μέχρι τα media, τις φαρμακοεταιρίες, τις μκο και τη σαβούρα του πατριωτικού χώρου.

Δεν πάνε πολλά χρόνια από τότε που η δημόσια υγεία «απειλούνταν» από τον ιό των πουλερικών και τη γρίπη των χοίρων, ενώ σχεδόν μια δεκαετία πίσω το ίδιο έργο παίχτηκε και με τον ιό sars. Ήταν τότε που σε πολλές χώρες κομμάτια του πληθυσμού έμπαιναν σε καραντίνα και αποκλείονταν από καθημερινές δραστηριότητες ενώ σε δημόσιους χώρους πραγματοποιούνταν υγεινομικοί έλεγχοι. Το ελληνικό κράτος συμμετείχε σ’ αυτή τη διαδικασία καλώντας μαζικά τον πληθυσμό να εμβολιαστεί και να πάρει τα μέτρα του, ενώ δεν ήταν σπάνια η εικόνα να κυκλοφορούν άτομα με χειρουργικές μάσκες σε μετρό και άλλους δημόσιους χώρους. Εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι αυτοί οι «ιοί – φονιάδες» προκάλεσαν απειροελάχιστους θανάτους σε σύγκριση με την απλή εποχιακή γρίπη. Παρόλα αυτά δημιουργήθηκε μια χρυσή παρακαταθήκη ως προς τη διαχείριση πληθυμού «όταν υπάρχει ανάγκη».

Την αμέσως επόμενη περίοδο η «απειλή» της δημόσιας υγείας αποτελεί βασικό ιδεολογικό εργαλείο της κρατικής αντιμεταναστευτετικής πολιτικής. Η πηγή του «κακού», ενώ αφορούσε μη ανθρώπινους παράγοντες, τώρα περιλαμβάνει συγκεκριμένα κομμάτια του πληθυσμού. Ξαφνικά οι πλατείες του κέντρου που αράζουν πολλοί μετανάστες, τα σπίτια και οι οικισμοί που μένουν αποτελούν υγεινομικές βόμβες, όπου χρειάζεται κρατική παρέμβαση και η οποία πραγματοποιείται με στρατιωτικούς όρους . Η απαγόρευση εξόδου των μεταναστών από τον καταυλισμό στο λιμάνι της Πάτρας και μετέπειτα ο εμπρησμός του καταυλισμού, οι συνεχείς επιθέσεις των μπάτσων στο χώρο που έμεναν μετανάστες στην Ηγουμενίτσα, τα καθημερινά πογκρόμ στο κέντρο της Αθήνας και η εκδίωξη τους από τα κτίρια που έχουν καταληφθεί για να εξασφαλίσουν τη στέγαση (παλιό εφετείο, Κολούμπια κλπ) συνθέτουν μια διαδικασία που από τη μια σπρώχνει τους μετανάστες στην εξαθλίωση και στη συνέχεια τους παρουσιάζει ως απειλή για τη δημόσια υγεία. Για να έρθει μετά το στοργικό κράτος να δώσει τη λύση, δηλαδή τα στρατόπεδα συγκέντρωσης – τα οποία παρουσιάζονται σαν πεντάστερα ξενοδοχεία.

Στο πλαίσιο της ίδιας αντιμεταναστευτικής εκστρατείας είχε χρησιμοποιηθεί το επιχείρημα της «υγεινομικής βόμβας» για τις μετανάστριες εκδιδόμενες στο κέντρο της Αθήνας αρκετούς μήνες νωρίτερα. Για να γενικευτεί, τώρα, σε όσες γυναίκες δούλευαν στο πεζοδρόμιο, εξορθολογιοποιώντας ταυτόχρονα τα οργανωμένα κυκλώματα της πορνείας.

Μέσα σ’ όλη αυτή τη συνθήκη, και ειδικά στα πρόσφατα γεγονότα, φάνηκε εύγλωτα ο ρόλος και η λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (κεελπνο). Το εν λόγω κέντρο, όντας από 1992 εποπτευόμενο και χρηματοδοτούμενο από το υπουργείο υγείας, έχει στην αρμοδιότητά του την πραγματοποίηση ερευνών και την πρόταση πολιτικών στρατηγικών που αφορούν τη «δημόσια υγεία». Γενικά, θα λέγαμε ότι από τη μια δρα ως ιδεολογικός μηχανισμός, ταγμένος στην προώθηση του υγειινισμού, αναγνωρίζοντας σε κάθε σημείο «κινδύνους» για την υγεία (με εκστρατείες πληροφόρησης του στυλ «πώς να πλένετε σωστά τα χέρια σας», «πώς να μην κολλήσετε ασθένειες από τα κουνούπια» κλπ). Κι από την άλλη, δρα ως συμπληρωματικό κομμάτι της αστυνομίας απέναντι στα υποκείμενα που παίνουν στο στόχαστρο της δημόσιας τάξης, με ένα τρόπο που φανερώνει ότι η κοινωνική πρόνοια είναι η ανεστραμμένη μορφή του κράτους ασφάλειας.

Και όπως ειπώθηκε, κύριο αντικείμενο της σύγχρονης βιοπολιτικής είναι οι μετανάστες και η διαχείρισή τους. Έτσι, λοιπόν, αρχές Απρίλη, οι πρώην υπουργοί υγείας και προ.πο θα ανακοινώσουν «ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προστασίας της δημόσιας υγείας από τους λαθρομετανάστες»[1] το οποίο πατάει στους εξής 6 άξονες:

1) Θα ερευνηθούν και θα διαπιστωθούν ποιες είναι οι μολυσματικές ασθενείες που μεταφέρουν κάποιοι από τους μετανάστες που εισέρχονται παράνομα στη χώρα

2) Θα γίνονται υποχρεωτικοί έλεγχοι σε όλους του μετανάστες, και όχι προαιρετικοί, όπως ήταν μέχρι τώρα

3) Θα δημιουργηθούν στα νοσοκομεία ειδικοί χωροί που θα φυλάσσονται από την αστυνομία και στους οποίους θα μεταφέρονται όλοι οι μετανάστες που αντιμετωπίζουν κάποια μολυσματική ασθένεια

4) Θα υπάρχουν σαφείς περιορισμοί στην απασχόληση έτσι ώστε να μην εργάζονται μετανάστες σε θέσεις που επηρεάζουν τη δημόσια υγεία

5) Κλιμάκια αστυνομικών σε συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ θα ελέγχουν με κινητές μονάδες λαθρομετανάστες

6) Θα δημιουργηθεί μια γραμμή επικοινωνίας όπου ο πολίτης θα μπορεί να καλεί και να δίνει στοιχεία και πληροφορίες για διαμερίσματα οπού στοιβάζονται δεκάδες αλλοδαποί κάτω από άθλιες συνθήκες ή χώροι όπου μαζεύονται πολλοί μετανάστες και αποτελούν εστίες μόλυνσης.[2]

Αντίστοιχες πρακτικές, μικρότερης κλίμακας, έχουμε δει να συμβαίνουν κατά καιρούς και στους τοξικοεξαρτημένους, με τη μεταφορά των σημείων διακίνησης σε συγκεκριμένα σημεία μέσα στην πόλη και την οριοθέτησή τους από την αστυνομία, τις επιχειρήσεις «σκούπα» και τις μαζικές συλλήψεις, αλλά και την – από τα πάνω – προώθηση συγκεριμένων προγραμμάτων αποτοξίνωσης έναντι άλλων.

Οι μετανάστες, οι τοξικοεξατημένοι και οι εκδιδόμενες  αποτελούν τις κοινωνικές ομάδες  που η μέχρι τώρα κατασταλτική τους διαχείριση γίνεται – και – με υγειονομικούς όρους. Επίσης, είναι και τα κομμάτια αυτά, που παραδοσιακά αποκλείονται από το δημόσιο σύστημα υγείας. Την παρούσα περίοδο, η αύξηση της ανεργίας και η συρρίκνωση του δημόσιου συστήματος υγείας αποκλείει όλο και περισσότερα τμήματα του πληθυσμού από την υγειονομική περίθαλψη. Έτσι, η ολοκληρωτική διαχείριση τμημάτων του πληθυσμού αποκτά και μια εξελικτική μορφή, όπου σιγά-σιγά στο πεδίο της μπαίνουν και περισσότερα κοινωνικά κομμάτια.

Παράλληλα, διακρίνουμε και μια εργαλειακή χρήση των συνεχώς ανακαλυπτόμενων υγειονομικών βομβών στο κέντρο της Αθήνας. Εδώ και καιρό, στο λεγόμενο «ιστορικό κέντρο» της Αθήνας εξελίσσεται μια διαδικασία ανάπλασης και εξευγενισμού. Ήδη, σε περιοχές όπως ο κεραμεικός και το γκάζι που υπέστησαν τη διαδικασία του gentrification, για να μετατραπούν σε ζώνες διασκέδασης και πολιτιστικής κατανάλωσης, διώχτηκαν μαζικά οι τότε κάτοικοί τους, κυρίως φτωχοί και μετανάστες. Έτσι, λοιπόν, και στο κέντρο της Αθήνας που είναι συγκεντρωμένοι πολλοί μετανάστες, καθώς και εκδιδόμενες και τοξικοεξαρτημένοι, η βιοπολιτική τους διαχείριση σχετίζεται άμεσα με τα σχέδια καπιταλιστικής ανάπτυξης αλλά και την οικονομία του εγκλήματος στην περιοχή.

Αντιλαμβανόμαστε ότι η υγεία αποτελεί ήδη – και στο μέλλον ακόμη περισσότερο – ένα πεδίο που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη μορφή που θα πάρει ο κοινωνικός ανταγωνισμός. Από τη μια το κράτος με τους υγεινομικούς/κατασταλτικούς μηχανισμούς του, η επιστήμη με την αέναη κατασκευή και οριοθέτηση του κανονικού και του πραγματικού, και τα αφεντικά που ενώ δεν δίνουν δεκάρα για κοινωνική ασφάλιση, η υγεία απλώνεται μπροστά τους ως ένα πεδίο επιχειρηματικότητας και παραγωγής κέρδους. Κι από την άλλη, όλοι εμείς, αποκλειόμενοι και αποκλεισμένοι από την εξασφάλιση της κοινωνικής μας αναπαραγωγής, χωρίς πρόσβαση στο σύστημα υγείας, που η υγεία εμφανίζεται απέναντι μας ως ιδεολογία και τεχνολογία ελέγχου. Δυο κόσμοι σε σύγκρουση.