Την υγειά μας νά ‘χουμε…

…κείμενο σε σχέση με τη διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών την άνοιξη του 2012

 Ο πρόσφατος διασυρμός των οροθετικών γυναικών μέσω των mediaκαι η προφυλάκισή τους αποτελεί – μέχρι στιγμής – το τελευταίο επεισόδειο στην γελοιότητα που ονομάζεται «υγεινομική βόμβα». Ακόμα και το τελευταίο blogτοπικών ειδήσεων ανακαλύπτει υγειονομικές βόμβες από σκουπίδια αφημένα πλάι στους κάδους. Πέρα, όμως, από την πιασάρικη χρήση του όρου από τους λειτουργούς του θεάματος είναι εμφανής μια κεντρική διαδικασία που, με επίκεντρο την υγεία (και την απειλή της), διαμορφώνει ένα καθεστώς εκτάκτου ανάγκης, το οποίο τείνει προς τη μονιμότητα. Και σ’αυτή τη διαδικασία συναρθρώνονται διάφορες δομές εξουσίας: από το επίσημο κράτος με τους μπάτσους και τις υγεινομικές υπηρεσίες του μέχρι τα media, τις φαρμακοεταιρίες, τις μκο και τη σαβούρα του πατριωτικού χώρου.

Δεν πάνε πολλά χρόνια από τότε που η δημόσια υγεία «απειλούνταν» από τον ιό των πουλερικών και τη γρίπη των χοίρων, ενώ σχεδόν μια δεκαετία πίσω το ίδιο έργο παίχτηκε και με τον ιό sars. Ήταν τότε που σε πολλές χώρες κομμάτια του πληθυσμού έμπαιναν σε καραντίνα και αποκλείονταν από καθημερινές δραστηριότητες ενώ σε δημόσιους χώρους πραγματοποιούνταν υγεινομικοί έλεγχοι. Το ελληνικό κράτος συμμετείχε σ’ αυτή τη διαδικασία καλώντας μαζικά τον πληθυσμό να εμβολιαστεί και να πάρει τα μέτρα του, ενώ δεν ήταν σπάνια η εικόνα να κυκλοφορούν άτομα με χειρουργικές μάσκες σε μετρό και άλλους δημόσιους χώρους. Εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι αυτοί οι «ιοί – φονιάδες» προκάλεσαν απειροελάχιστους θανάτους σε σύγκριση με την απλή εποχιακή γρίπη. Παρόλα αυτά δημιουργήθηκε μια χρυσή παρακαταθήκη ως προς τη διαχείριση πληθυμού «όταν υπάρχει ανάγκη».

Την αμέσως επόμενη περίοδο η «απειλή» της δημόσιας υγείας αποτελεί βασικό ιδεολογικό εργαλείο της κρατικής αντιμεταναστευτετικής πολιτικής. Η πηγή του «κακού», ενώ αφορούσε μη ανθρώπινους παράγοντες, τώρα περιλαμβάνει συγκεκριμένα κομμάτια του πληθυσμού. Ξαφνικά οι πλατείες του κέντρου που αράζουν πολλοί μετανάστες, τα σπίτια και οι οικισμοί που μένουν αποτελούν υγεινομικές βόμβες, όπου χρειάζεται κρατική παρέμβαση και η οποία πραγματοποιείται με στρατιωτικούς όρους . Η απαγόρευση εξόδου των μεταναστών από τον καταυλισμό στο λιμάνι της Πάτρας και μετέπειτα ο εμπρησμός του καταυλισμού, οι συνεχείς επιθέσεις των μπάτσων στο χώρο που έμεναν μετανάστες στην Ηγουμενίτσα, τα καθημερινά πογκρόμ στο κέντρο της Αθήνας και η εκδίωξη τους από τα κτίρια που έχουν καταληφθεί για να εξασφαλίσουν τη στέγαση (παλιό εφετείο, Κολούμπια κλπ) συνθέτουν μια διαδικασία που από τη μια σπρώχνει τους μετανάστες στην εξαθλίωση και στη συνέχεια τους παρουσιάζει ως απειλή για τη δημόσια υγεία. Για να έρθει μετά το στοργικό κράτος να δώσει τη λύση, δηλαδή τα στρατόπεδα συγκέντρωσης – τα οποία παρουσιάζονται σαν πεντάστερα ξενοδοχεία.

Στο πλαίσιο της ίδιας αντιμεταναστευτικής εκστρατείας είχε χρησιμοποιηθεί το επιχείρημα της «υγεινομικής βόμβας» για τις μετανάστριες εκδιδόμενες στο κέντρο της Αθήνας αρκετούς μήνες νωρίτερα. Για να γενικευτεί, τώρα, σε όσες γυναίκες δούλευαν στο πεζοδρόμιο, εξορθολογιοποιώντας ταυτόχρονα τα οργανωμένα κυκλώματα της πορνείας.

Μέσα σ’ όλη αυτή τη συνθήκη, και ειδικά στα πρόσφατα γεγονότα, φάνηκε εύγλωτα ο ρόλος και η λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (κεελπνο). Το εν λόγω κέντρο, όντας από 1992 εποπτευόμενο και χρηματοδοτούμενο από το υπουργείο υγείας, έχει στην αρμοδιότητά του την πραγματοποίηση ερευνών και την πρόταση πολιτικών στρατηγικών που αφορούν τη «δημόσια υγεία». Γενικά, θα λέγαμε ότι από τη μια δρα ως ιδεολογικός μηχανισμός, ταγμένος στην προώθηση του υγειινισμού, αναγνωρίζοντας σε κάθε σημείο «κινδύνους» για την υγεία (με εκστρατείες πληροφόρησης του στυλ «πώς να πλένετε σωστά τα χέρια σας», «πώς να μην κολλήσετε ασθένειες από τα κουνούπια» κλπ). Κι από την άλλη, δρα ως συμπληρωματικό κομμάτι της αστυνομίας απέναντι στα υποκείμενα που παίνουν στο στόχαστρο της δημόσιας τάξης, με ένα τρόπο που φανερώνει ότι η κοινωνική πρόνοια είναι η ανεστραμμένη μορφή του κράτους ασφάλειας.

Και όπως ειπώθηκε, κύριο αντικείμενο της σύγχρονης βιοπολιτικής είναι οι μετανάστες και η διαχείρισή τους. Έτσι, λοιπόν, αρχές Απρίλη, οι πρώην υπουργοί υγείας και προ.πο θα ανακοινώσουν «ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προστασίας της δημόσιας υγείας από τους λαθρομετανάστες»[1] το οποίο πατάει στους εξής 6 άξονες:

 

1) Θα ερευνηθούν και θα διαπιστωθούν ποιες είναι οι μολυσματικές ασθενείες που μεταφέρουν κάποιοι από τους μετανάστες που εισέρχονται παράνομα στη χώρα

2) Θα γίνονται υποχρεωτικοί έλεγχοι σε όλους του μετανάστες, και όχι προαιρετικοί, όπως ήταν μέχρι τώρα

3) Θα δημιουργηθούν στα νοσοκομεία ειδικοί χωροί που θα φυλάσσονται από την αστυνομία και στους οποίους θα μεταφέρονται όλοι οι μετανάστες που αντιμετωπίζουν κάποια μολυσματική ασθένεια

4) Θα υπάρχουν σαφείς περιορισμοί στην απασχόληση έτσι ώστε να μην εργάζονται μετανάστες σε θέσεις που επηρεάζουν τη δημόσια υγεία

5) Κλιμάκια αστυνομικών σε συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ θα ελέγχουν με κινητές μονάδες λαθρομετανάστες

6) Θα δημιουργηθεί μια γραμμή επικοινωνίας όπου ο πολίτης θα μπορεί να καλεί και να δίνει στοιχεία και πληροφορίες για διαμερίσματα οπού στοιβάζονται δεκάδες αλλοδαποί κάτω από άθλιες συνθήκες ή χώροι όπου μαζεύονται πολλοί μετανάστες και αποτελούν εστίες μόλυνσης.[2]

 

Κατά αυτόν τον τρόπο, τη στιγμή που το «μεταναστευτικό ζήτημα» αποτελεί σημείο αιχμής, από πλευράς εξουσίας, στην ιδεολογική διαχείριση της παρούσας κοινωνικής συγκυρίας, οι κατασταλτικοί και υγειονομικοί μηχανισμοί του κράτους εφαρμόζουν πρακτικές ολοκληρωτικού τύπου πάνω στους μετανάστες.

Αντίστοιχες πρακτικές, μικρότερης κλίμακας, έχουμε δει να συμβαίνουν κατά καιρούς και στους τοξικοεξαρτημένους, με τη μεταφορά των σημείων διακίνησης σε συγκεκριμένα σημεία μέσα στην πόλη και την οριοθέτησή τους από την αστυνομία, τις επιχειρήσεις «σκούπα» και τις μαζικές συλλήψεις, αλλά και την – από τα πάνω – προώθηση συγκεριμένων προγραμμάτων αποτοξίνωσης έναντι άλλων.

Οι μετανάστες, οι τοξικοεξατημένοι και οι εκδιδόμενες  αποτελούν τις κοινωνικές ομάδες  που η μέχρι τώρα κατασταλτική τους διαχείριση γίνεται – και – με υγειονομικούς όρους. Επίσης, είναι και τα κομμάτια αυτά, που παραδοσιακά αποκλείονται από το δημόσιο σύστημα υγείας. Την παρούσα περίοδο, η αύξηση της ανεργίας και η συρρίκνωση του δημόσιου συστήματος υγείας αποκλείει όλο και περισσότερα τμήματα του πληθυσμού από την υγειονομική περίθαλψη. Έτσι, η ολοκληρωτική διαχείριση τμημάτων του πληθυσμού αποκτά και μια εξελικτική μορφή, όπου σιγά-σιγά στο πεδίο της μπαίνουν και περισσότερα κοινωνικά κομμάτια.

Παράλληλα, διακρίνουμε και μια εργαλειακή χρήση των συνεχώς ανακαλυπτόμενων υγειονομικών βομβών στο κέντρο της Αθήνας. Εδώ και καιρό, στο λεγόμενο «ιστορικό κέντρο» της Αθήνας εξελίσσεται μια διαδικασία ανάπλασης και εξευγενισμού. Ήδη, σε περιοχές όπως ο κεραμεικός και το γκάζι που υπέστησαν τη διαδικασία του gentrification, για να μετατραπούν σε ζώνες διασκέδασης και πολιτιστικής κατανάλωσης, διώχτηκαν μαζικά οι τότε κάτοικοί τους, κυρίως φτωχοί και μετανάστες. Έτσι, λοιπόν, και στο κέντρο της Αθήνας που είναι συγκεντρωμένοι πολλοί μετανάστες, καθώς και εκδιδόμενες και τοξικοεξαρτημένοι, η βιοπολιτική τους διαχείριση σχετίζεται άμεσα με τα σχέδια καπιταλιστικής ανάπτυξης αλλά και την οικονομία του εγκλήματος στην περιοχή.

Αντιλαμβανόμαστε ότι η υγεία αποτελεί ήδη – και στο μέλλον ακόμη περισσότερο – ένα πεδίο που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη μορφή που θα πάρει ο κοινωνικός ανταγωνισμός. Από τη μια το κράτος με τους υγεινομικούς/κατασταλτικούς μηχανισμούς του, η επιστήμη με την αέναη κατασκευή και οριοθέτηση του κανονικού και του πραγματικού, και τα αφεντικά που ενώ δεν δίνουν δεκάρα για κοινωνική ασφάλιση, η υγεία απλώνεται μπροστά τους ως ένα πεδίο επιχειρηματικότητας και παραγωγής κέρδους. Κι από την άλλη, όλοι εμείς, αποκλειόμενοι και αποκλεισμένοι από την εξασφάλιση της κοινωνικής μας αναπαραγωγής, χωρίς πρόσβαση στο σύστημα υγείας, που η υγεία εμφανίζεται απέναντι μας ως ιδεολογία και τεχνολογία ελέγχου. Δυο κόσμοι σε σύγκρουση.



[1] http://www.protothema.gr/greece/article/?aid=187226

[2] Ό.π.

Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας

 

 

Άρθρο 6
Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας


1. Από 1.1.2011 στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ δημιουργείται Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), υπαγόμενο στη Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας της Διοίκησης ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, για την εξασφάλιση της ενιαίας υγειονομικής κρίσης όσον αφορά στον καθορισμό του βαθμού αναπηρίας των ασφαλισμένων όλων των ασφαλιστικών φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, καθώς και των ανασφάλιστων, για τους οποίους απαιτείται η πιστοποίηση της αναπηρίας. 
2. Στο ΚΕ.Π.Α. υπάγεται το Ειδικό Σώμα Ιατρών Υγειονομικών Επιτροπών Αναπηρίας του άρθρου 6 του ν. 2556/1997 (ΦΕΚ 270 Α ), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 152 του ν. 3655/2008 (ΦΕΚ 58 Α ). Στο Ειδικό Σώμα Ιατρών Υγειονομικών Επιτροπών εντάσσονται και ιατροί των λοιπών ΦΚΑ και του ΕΣΥ, μόνιμοι και Ι.Δ.Α.Χ., οποιασδήποτε ειδικότητας, εξαιρουμένων παιδιάτρων, ακτινολόγων, μικροβιολόγων και οδοντιάτρων. Ο Πίνακας των συμμετεχόντων ιατρών του ΕΣΥ καταρτίζεται από τον Διοικητή της οικείας Δ.Υ.ΠΕ.. Αντίστοιχοι Πίνακες των συμμετεχόντων ιατρών των ΦΚΑ αποστέλλονται από τους Διοικητές ή Προέδρους των φορέων στη Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας της Διοίκησης ΙΚΑ – ΕΤΑΜ. Οι ιατροί του Ειδικού Σώματος υποβάλλονται σε ειδική εκπαίδευση στο έργο των Υγειονομικών Επιτροπών σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2556/1997 (ΦΕΚ 270 Α ). Τα προγράμματα της ειδικής εκπαίδευσης εκπονούνται από τη Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ και εγκρίνονται με απόφαση του Διοικητή του Ιδρύματος. Οι ιατροί, μετά την ειδική εκπαίδευση, αξιολογούνται από επταμελή επιτροπή, αποτελούμενη από:
α) Τον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Υπηρεσιών Υγείας ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, ως Πρόεδρο, με αναπληρωτή του τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Διαχείρισης Ανθρωπίνων Πόρων.
β) Τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας, με αναπληρωτή του τον προϊστάμενο της Υποδιεύθυνσης Υγειονομικής Υπηρεσίας του Περιφερειακού Υποκαταστήματος Απονομής Συντάξεων ΙΚΑ – ΕΤΑΜ Αθήνας.
γ) Έναν εκπρόσωπο του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου (Π.Ι.Σ.), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του.
δ) Έναν εκπρόσωπο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιατρών ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Επιστημονικού Υγειονομικού Προσωπικού (ΠΟΣΕΥΠ-ΙΚΑ).
ε) Έναν εκπρόσωπο που υποδεικνύεται από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑΜεΑ), με τον αναπληρωτή του.
στ) Τον προϊστάμενο του γραφείου Νομικού Συμβούλου του ΙΚΑΕ-ΤΑΜ, με τον αναπληρωτή του από την ίδια Υπηρεσία.
ζ) Έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ο οποίος προτείνεται από τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με τον αναπληρωτή του. 
3. Από το σύνολο των επιλεγμένων ιατρών καθορίζονται με δημόσια κλήρωση, ανά εξάμηνο, οι ιατροί που απαιτούνται για τη λειτουργία των Υγειονομικών Επιτροπών, ο αριθμός των οποίων ορίζεται με απόφαση του Διοικητή του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ και σύμφωνα με τις ανάγκες των Υγειονομικών Επιτροπών σε ιατρούς συγκεκριμένων ειδικοτήτων για τη λειτουργία των παραπάνω επιτροπών.
Έργο των Υγειονομικών Επιτροπών είναι: α) Ο καθορισμός του ποσοστού αναπηρίας για σύνταξη αναπηρίας. β) Ο χαρακτηρισμός ατόμων ως ΑΜεΑ. γ) Ο καθορισμός ποσοστού αναπηρίας για όλες τις κοινωνικές και οικονομικές παροχές ή διευκολύνσεις, για τις οποίες απαιτείται γνωμάτευση αναπηρίας και τις οποίες δικαιούνται από την πολιτεία τα άτομα με αναπηρία. 
4. Οι Υγειονομικές Επιτροπές προσδιορίζουν τα ποσοστά αναπηρίας σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας (Κ.Ε.Β.Α.), όπως ισχύει κάθε φορά. Γραμματείς των Υγειονομικών Επιτροπών ορίζονται υπάλληλοι του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, των λοιπών Φ.Κ.Α. και του Δημοσίου. Για τη συγκρότηση των Υγειονομικών Επιτροπών Αναπηρίας των Επαρχιών, τη θέση του Προέδρου και των μελών καλύπτουν ιατροί του Ειδικού Σώματος, που μετακινούνται από Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πειραιά. Σε περίπτωση που δεν καθίσταται δυνατή η συμμετοχή ιατρών του Ειδικού Σώματος ως μελών των Υγειονομικών Επιτροπών των Επαρχιών, μέλη ορίζονται, ύστερα από δημόσια κλήρωση, ιατροί που υπηρετούν σε κάθε υγειονομική μονάδα ή υποκατάστημα, ιατροί του ΕΣΥ και των ΦΚΑ από όμορους νομούς, εξαιρουμένων των παιδιάτρων, ακτινολόγων, μικροβιολόγων και οδοντιάτρων. Η κλήρωση διεξάγεται την ίδια ημέρα της συνεδρίασης της Υγειονομικής Επιτροπής. Για τη διαδικασία συγκρότησης και κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετικά με τη λειτουργία των Υγειονομικών Επιτροπών Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Επαρχιών, ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 6 του ν. 2556/1997 (ΦΕΚ 270 Α ) όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 152 του ν. 3655/2008 (ΦΕΚ 58 Α ). 
5. Η ειδική αποζημίωση που προβλέπεται από τις διατάξεις των παραγράφων 7, 10 και 14 του άρθρου 6 του ν. 2556/1997 (ΦΕΚ 270 Α ), όπως τροποποιήθηκε με τις παραγράφους 11, 13, 14 του άρθρου 27 του ν. 3232/2004 και με τις παραγράφους 11 περ. γ’ του άρθρου 37 και 4 του άρθρου 152 των νόμων 3518/2006 και 3655/2008 αντίστοιχα για τους ιατρούς και τους εισηγητές των Υγειονομικών Επιτροπών, καθώς και για τους ιατρούς της Επιτροπής Δειγματοληπτικού Ελέγχου των Γνωματεύσεων, καταβάλλεται από τους Φορείς στους οποίους υπηρετούν, κατά παρέκκλιση των διατάξεων που ορίζονται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του ν. 3833/2010 (ΦΕΚ 40 Α ) και δεν υπερβαίνει τα προβλεπόμενα από το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του ιδίου νόμου. Για τις παρεχόμενες από τις Υγειονομικές Επιτροπές υπηρεσίες κρίσης αναπηρίας αποδίδεται στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ από όλους τους ΦΚΑ και το Δημόσιο το ποσό που ορίζεται στη Φ40021/26407/205/2006 (ΦΕΚ 1829 Β ) υπουργική απόφαση. 
6. Καταρτίζεται μητρώο Ατόμων με Αναπηρία το οποίο τηρείται στη Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίζεται ο τρόπος και τα κριτήρια κατάρτισης του μητρώου. 
7. Από 1.4.2011 καταργούνται όλες οι άλλες Επιτροπές πιστοποίησης αναπηρίας που λειτουργούν σήμερα στους ΦΚΑ, στις νομαρχίες και το Δημόσιο, με εξαίρεση τις Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές, Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.), Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε.), Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), την Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς και τις επιτροπές Απαλλαγών και τις Τριμελείς εξ ιατρών επιτροπές, οι οποίες εξακολουθούν να ασκούν τις αρμοδιότητές του.

 

Άρθρο 7
Ενιαίος Κανονισμός Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας


Το ποσοστό αναπηρίας που συνεπάγεται κάθε πάθηση ή βλάβη ή σωματική ή ψυχική ή πνευματική εξασθένιση ή η συνδυασμένη εμφάνιση τέτοιων παθήσεων ή βλαβών ή εξασθενήσεων, καθώς και οι υποτροπές αυτών, προκαθορίζεται για όλους τους Ασφαλιστικούς Φορείς και το Δημόσιο με εκατοστιαία αναλογία σε Ενιαίο Κανονισμό Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας, που εκδίδεται εντός εξαμήνου από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, μετά από γνώμη Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής που συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και στην οποία συμμετέχει υποχρεωτικά εκπρόσωπος που υποδεικνύεται από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑΜεΑ). Με την ίδια απόφαση καθορίζεται η σύνθεση των μελών της επιτροπής και η συγκρότησή της.
Η ανωτέρω Ειδική Επιστημονική Επιτροπή καθορίζει επίσης και τις παθήσεις για τις οποίες η διάρκεια της αναπηρίας των ασφαλισμένων καθορίζεται επ’ αόριστον, σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. 3846/2010 (ΦΕΚ 66 Α ) Από την έκδοση του νέου ενιαίου κανονισμού καταργείται ο Κανονισμός Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας (Κ.Ε.Β.Α.), καθώς και ο πίνακας καθορισμού σε εκατοστιαία αναλογία του βαθμού μείωσης της ικανότητας για εργασία του άρθρου 33 του ν. 1813/1988.
Ως την έκδοση του νέου Ενιαίου Κανονισμού η αναπηρία προσδιορίζεται, σύμφωνα με όσα σήμερα ισχύουν στον Κανονισμό εκτίμησης βαθμού Αναπηρίας του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, η εφαρμογή του οποίου επεκτείνεται σε όλες τις Υγειονομικές Επιτροπές πιστοποίησης αναπηρίας, πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες που λειτουργούν στους ΦΚΑ, στις νομαρχίες και το Δημόσιο συμπεριλαμβανομένης και της Ανωτάτης Στρατού Υγειονομικής Επιτροπής (Α.Σ.Υ.Ε.), καταργούμενης κάθε άλλης αντίθετης γενικής ή ειδικής διάταξης. Αιτήσεις που έχουν υποβληθεί και εκκρεμούν ενώπιον όλων των ανωτέρω Υγειονομικών Επιτροπών θα κρίνονται σύμφωνα με τον ως άνω Κανονισμό. Από της εφαρμογής του Ενιαίου Κανονισμού οι Υγειονομικές Επιτροπές υποχρεούνται στις γνωματεύσεις τους να μνημονεύουν ρητά το σχετικό εδάφιο ή το συνδυασμό εδαφίων στα οποία ερείζεται ο προσδιορισμός του ποσοστού αναπηρίας.

 

Άρθρο 8
Οριστικοποίηση σύνταξης αναπηρίας των ασφαλισμένων από 1.1.1993


Η παράγραφος 3 του άρθρου 25 παρ. 3 του ν. 2084/1992 (ΦΕΚ 165 Α ) τροποποιείται ως ακολούθως: 
«3. Το δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας, υφίσταται για όσο χρόνο ορίζεται από τις αρμόδιες Υγειονομικές Επιτροπές, παρατείνεται δε με τις ίδιες προϋποθέσεις ενώ δύναται να ελέγχεται αυτεπαγγέλτως οποτεδήποτε, με την υποβολή του συνταξιούχου σε ιατρική εξέταση από τις ανωτέρω επιτροπές. Οι συντάξεις λόγω αναπηρίας είναι οριστικές για τις περιπτώσεις των ασθενειών που προβλέπονται από ρητή διάταξη, μπορεί δε να είναι οριστικές, εφόσον οι υγειονομικές επιτροπές γνωματεύουν ότι η ανικανότητα είναι μόνιμη. Οι προσωρινές συντάξεις λόγω αναπηρίας καθίστανται οριστικές, μετά και την τελική γνωμάτευση των αρμόδιων Υγειονομικών Επιτροπών εφόσον:
α) Ο συνταξιούχος έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του και χρόνο συνταξιοδότησης επτά (7) ετών συνεχώς, κατά τη διάρκεια των οποίων υποβλήθηκε σε τρεις τουλάχιστον εξετάσεις από τις οικείες υγειονομικές επιτροπές.
β) Ο συνταξιούχος έχει συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας του και χρόνο συνταξιοδότησης πέντε (5) ετών συνεχώς, κατά τη διάρκεια των οποίων υποβλήθηκε σε δύο τουλάχιστον εξετάσεις από τις οικείες υγειονομικές επιτροπές.»

 

Άρθρο 9
Προϋπάρχουσα αναπηρία


Ο ασφαλισμένος δικαιούται συντάξεως αναπηρίας έστω και αν η πάθηση ή βλάβη ή εξασθένιση σωματική ή πνευματική είναι προγενέστερη της υπαγωγής του στην ασφάλιση εφόσον καθίσταται ανίκανος για την εργασία του λόγω ουσιώδους επιδείνωσης και πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις που αφορούν το φορέα στον οποίο ασφαλίζεται.

Κάλεσμα για τη δημιουργία πρωτοβουλίας συντροφισσών και συντρόφων σχετικά με την ψυχική υγεία στις πολιτικές διαδικασίες.

Κάλεσμα για τη δημιουργία πρωτοβουλίας συντροφισσών και συντρόφων

σχετικά με την ψυχική υγεία στις πολιτικές διαδικασίες.

 

Η πρωτοβουλία για το κάλεσμα πάρθηκε μετά από εμπειρίες και συζητήσεις  τόσο μέσα στην ομάδα όσο και εκτός αυτής. Πρόκειται για ένα ζήτημα αρκετά περίπλοκο που δεν αφορά μόνο μια χούφτα ανθρώπων, οι οποίοι με έναν τρόπο ασχολούνται ήδη με αυτό. Για το λόγο αυτό, αποφασίσαμε πως μια τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσε να ξεκινήσει μόνο από περισσότερο κόσμο, με τον οποίο κινούμαστε μαζί και μας απασχολούν κοινά ερωτήματα.

Το θέμα με το οποίο ασχοληθήκαμε μέσα σε αυτές  τις συζητήσεις πιο συγκεκριμένα είναι η δυσκολία συμμετοχής που (ανα)γεννάται μέσα στους κόλπους του αντιεξουσιαστικού-αναρχικού-αυτόνομου χώρου για κάθε άτομο που ζει (αντιλαμβανόμενο ή μη) ένα ψυχικό πόνο. Η δυσκολία, δηλαδή, του να συμμετέχεις ενεργά σε όλες τις διαδικασίες που περιλαμβάνονται στις εκάστοτε πολιτικές ατζέντες (από τις συνελεύσεις μέχρι το δρόμο).  Αναγνωρίζουμε ότι τα ψυχικά προβλήματα δεν περιορίζονται μόνο σε μια παρεμπόδιση στο επίπεδο λειτουργικότητας, που ορίζεται στο πλαίσιο παραγωγής-κατανάλωσης, αλλά μπορούν να έχουν επιπτώσεις στις κοινωνικές σχέσεις του ατόμου, να εμποδίζουν δραστηριότητες, να επιβαρύνουν την καθημερινότητα -αλλά και να επιβαρύνονται από αυτήν- με ένα φορτίο οδύνης, εν δυνάμει μη διαχειρίσιμο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εντάσσουμε και το πολιτικό πεδίο ως κατεξοχήν πεδίο επιλογών, αυτοκαθορισμού και συλλογικής διαχείρισης. Επομένως, θεωρούμε ότι η δυσκολία ή αδυναμία συμμετοχής κάθε υποκειμένου δεν αποτελεί μια κατάσταση την οποία δημιουργεί το ίδιο από μόνο του, αλλά είναι διαδραστική με αρκετούς παράγοντες, από τα υπόλοιπα υποκείμενα, μέχρι τις ίδιες τις πολιτικές δομές, τις πολιτικές διαδικασίες και τις νοοτροπίες των υποκειμένων. Μέσα από την κατάθεση κοινών και μη εμπειριών, καταλήξαμε σε μια προβληματική, η οποία έχει να κάνει με τη σχέση του «χώρου» με ζητήματα «ψυχικής υγείας» και την αδυναμία τόσο του ίδιου του «χώρου» όσο και των ανθρώπων που έχουν ζητήματα να τα επικοινωνήσουν. Στην ουσία, αυτό είναι και το επίδικο θέμα αυτού του εγχειρήματος.

Ο ίδιος ο «χώρος» και οι νοοτροπίες που τον διακατέχουν δεν είναι ξεκομμένες από το κοινωνικό περιβάλλον και δεν μπορούν να αναγνωσθούν εκτός αυτού. Από τη στιγμή, που το κυρίαρχο μοντέλο, από τον ορισμό της υγείας μέχρι τις θεραπείες και την ατομική προσέγγιση που τις διαπερνά, λειτουργεί εντελώς χρηστικά και φορμαλιστικά, τα όρια της ανάγνωσης της ψυχικής υγείας δεν μπορούν να διαφέρουν σε οποιοδήποτε σχηματισμό. Εν ολίγοις, ακόμα και ριζοσπαστικά κομμάτια της κοινωνίας δεν σημαίνει απαραίτητα πως είναι σε θέση να διαχειριστούν την τρέλα ή την «παραξενιά» του καθενός και της καθεμίας, μόνο με τη διακήρυξη του ριζοσπαστισμού τους.

Άλλωστε, οι νοοτροπίες και οι δομές αλλάζουν μόνο όταν το «άλλο»
αναγνωρίζει και αντιμετωπίζει την βαρβαρότητα του «κυρίαρχου». Η μη αναγνώριση του ψυχολογικού μέσα στον χώρο, αποτελεί ένα θέμα που συνδέεται με συγκεκριμένες νοοτροπίες που κυριαρχούν τόσα χρόνια σε αυτόν: με σεξιστικές στάσεις, με δυναμικές πείρας και εμπειριών, με καταστάσεις ρόλων. Επιπλέον, πέρα από τα υποκείμενα, συνδέεται με γενικότερα πλαίσια, έχει να κάνει, δηλαδή, και με τις ίδιες τις διαδικασίες που επιτρέπουν, συντηρούν και, πολλές φορές, ενισχύουν τις προαναφερόμενες συμπεριφορές.

Για παράδειγμα, ένας σύντροφος, ο οποίος ζει με φοβίες ή άγχος (άσχετα με το αν αυτές δημιουργήθηκαν μέσα σε πολιτικές διαδικασίες ή όχι), είναι αναγκασμένος να ζει με το φόβο και το άγχος  της απόρριψης ή της άτυπης περιθωριοποίησης του μέσα στο ίδιο το πολιτικό του περιβάλλον. Παράλληλα, βρίσκεται σε ανήμπορη θέση να εξηγήσει και να καταθέσει τους προβληματισμούς του, κυρίως λόγω της μη κατανόησης από την πλευρά των υπολοίπων.  Στις περιπτώσεις κρίσεων ή και διαταραχής πανικού, η ίδια η κατάσταση υποβιβάζεται σε δειλία ή φόβο. Τώρα, αν στη θέση του συντρόφου βάζαμε μια συντρόφισσα, τα πράγματα είναι πιο εύκολα.. Είναι γυναίκα.

Ακολουθώντας τις παραπάνω σκέψεις και αντιλαμβανόμενοι την απουσία μιας συζήτησης στο εσωτερικό του ίδιου του χώρου, σκεφτήκαμε πως μια πρώτη επικοινωνία με άλλα άτομα που έχουν μια άμεση ή και έμμεση σχέση με το ψυχολογικό ζήτημα θα ήταν κάτι παραπάνω από θεμιτή. Επιπλέον, η συζήτηση και η αναζήτηση των αιτιών, που τόσα χρόνια το ζήτημα της ψυχικής υγείας υποβιβάζεται μέσα στον ίδιο τον χώρο, δεν είναι ούτε «αρμοδιότητα» μόνο μιας πολιτικής ομάδας που ασχολείται με την ψυχική υγεία, ούτε των ειδικών. Παράλληλα, δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά τους «ασθενείς» ή κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά μπορεί και πρέπει να αποτελέσει σημείο συλλογικής διαχείρισης και δυναμικής. Προφανώς, δεν περιμένουμε ούτε προκρίνουμε μια όαση για το διαφορετικό μέσα στους κόλπους του χώρου, αλλά παλεύουμε συλλογικά για την διάρρηξη του ετεροκαθορισμού και της ίδιας της κανονικότητας στο σύνολο της κοινωνίας.

Με αυτή την λογική -και διευκρινίζοντας πως ως delirium, αναλαμβάνουμε την πρωτοβουλία να καλέσουμε αυτό το εγχείρημα και με την εκκίνηση αυτού, δε συμμετέχουμε σε αυτό ως ομάδα αλλά ως άτομα- σας καλούμε σε κλειστή συζήτηση σε χρόνο που θα καθορίσουμε από κοινού.

 

Delirium

 απόπειρες παρέκκλισης…

Αφίσα

Αφίσα που κολλήθηκε στο κέντρο της Αθήνας, καθώς και

γύρω από δομές ψυχικής υγείας & σχολές

το Φθινόπωρο του 2009

 

το κείμενο της αφίσας:

σε ένα «φυσιολογικό» κόσμο,
σε μια «κανονική» κοινωνία,
σε ένα «υγιές» σύνολο ανθρώπων,

δεν υπάρχει τόπος για τους «μη φυσιολογικούς»
δεν υπάρχουν θέσεις για τους «μη κανονικούς»
η μόνη προοπτική για τους “αρρώστους”
είναι η δημιουργία αποστειρωμένων και
απομονωμένων χώρων για τους “άλλους”
και η παραγωγή άμεσα αποτελεσματικών φαρμάκων
για τη διαιώνιση του κύκλου της κανονικότητας
όταν η ψυχική υγεία θεωρείται «προσόν» και «δικαίωμα»,
τότε οι «ασθενείς» πρέπει να επιλέξουν:
την επιστροφή στην ασφάλεια του δρόμου της υγείας
ή την τιμωρία της περιθωριοποίησης.
εκεί ακριβώς εντοπίζεται ο φόβος της τρέλας:
στα διαχωριστικά όρια του ατόμου και της κοινωνίας
μεταξύ της ατομικής αναπαραγωγής
της ανισότητας του διαφορετικού
και των κοινωνικών προκαταλήψεων,
μεταξύ της εκούσιας ή και ακούσιας απομόνωσης
και του στιγματισμού της

Απέναντι σε όλα αυτά δεν έχουμε παρά…

να αμφισβητήσουμε το δίπολο υγείας – ασθένειας
να παλέψουμε συλλογικά απέναντι στο φόβο
της ασθένειας και τις προκαταλήψεις της τρέλας
να θέσουμε τις λύσεις πέρα από «θεραπευτικά»
μοντέλα καταστολής και τιμωρίας που προτάσσουν
βιολογικές παραδοχές και την ατομική αντιμετώπιση

γιατί δε θέλουμε να μας εγκλωβίζουν ούτε να εγκλωβιζόμαστε σε όρους όπως υγιείς/ασθενείς, τρελοί/λογικοί, κανονικοί/περίεργοι, σε ετεροπροσδιορισμούς που ομογενοποιούν και στιγματίζουν αλλά να είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε, να εκδηλώσουμε, να υποστηρίξουμε την διαφορετικότητά μας….

τελικά

δεν έχουμε παρά να διαρρήξουμε το πλέγμα αυτό
που θέτει τις βάσεις της κανονικότητας

delirium
απόπειρες παρέκκλισης

Delirium CV

Οι delirium είναι μια πολιτική ομάδα που από το 2009 ασχολείται με ζητήματα ψυχικής “υγείας” και “ασθένειας”, κανονικότητας και παρέκκλισης, “φυσιολογικού” και “παράξενου”, προσπαθώντας να αποδομήσει τα κυρίαρχα δίπολα και τους επιστημονικούς μονόδρομους…

η αλίκη στη χώρα των φαρμάκων

“η  αλίκη στη χώρα των φαρμάκων”

 

έντυπο που τυπώθηκε το φθινόπωρο του 2011 σε 1000 αντίτυπα στην τυπογραφική κολλεκτίβα Rotta

Η ενασχόληση με το θέμα των ψυχοφαρμάκων δεν έχει να κάνει με ένα «θεωρητικό ενδιαφέρον» αλλά με την αναγνώριση ότι η ψυχική υγεία και οι πρακτικές κανονικοποίησης των κοινωνικών συμπεριφορών είναι ζητήματα που αφορούν εμάς τους ίδιους ως άτομα και τις ζωές μας. 

 

 


 

 

Παράλληλα, παρατηρούμε μια έλλειψη παραγωγής κριτικής προς αυτήν την κατεύθυνση από κινηματική σκοπιά,  σε τέτοιο βαθμό που πέρα από την ευκαιριακή έκφραση ενός σχετικού λόγου, το ζήτημα αυτό παραμένει ένα θέμα ταμπού.

 

Για αυτούς τους λόγους επιλέξαμε στην παρούσα φάση να ασχοληθούμε με το ζήτημα των ψυχοφαρμάκων. Αφενός είναι ένα ζήτημα που αφορά εμάς και τον περίγυρό μας, κι αφετέρου η χρήση ψυχοφαρμάκων (παντός τύπου και για κάθε σκοπό) αποτελεί μια καλά εδραιωμένη κοινωνική πραγματικότητα, που ξεπερνάει κατά πολύ το αποκλεισμένο περιβάλλον του ασύλου και μέσα στην οποία το φάρμακο παρουσιάζεται ως μια ατομική λύση σε ατομικά προβλήματα .

 

Γι αυτό, σ’ αυτό το κείμενο μας ενδιαφέρει η κατανόηση του ζητήματος των ψυχοφαρμάκων, η ιστορική του διάσταση, πάνω σε ποια θέσφατα περί υγείας και ασθένειας πατάει το όλο ζήτημα καθώς και ποια λειτουργία επιτελεί μέσα στις τωρινές κοινωνικές σχέσεις. Κι αυτό, όχι για να κάνουμε αφορισμούς ή να προτείνουμε άλλες μαγικές και μοναδικές λύσεις. Αλλά ως ένα βήμα συνειδητοποίησης μιας κατάστασης στην πορεία για το συλλογικό ξεπέρασμά της

 

Διαβάστε την μπροσούρα σε pdf

Ο νους μας οι ζωές μας

 “Ο νους μας οι ζωές μας”

  λέξεις, σκέψεις και ουρλιαχτά ενάντια στην ΑΘΑ σχετικά με τις προσπάθειες επιβολής ακούσιας θεραπευτικής αγωγής για τους ψυχικά ασθενείς στην ισπανία

 

τυπώθηκε σε 500 αντίτυπα και κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 2010 στην  πόλη της Αθήνας.

Η μετάφραση από το ισπανικό πρωτότυπο “nuestras mentes, nuestras vidas: palabras, reflexiones y alaridos contra el TAI (Tratamiento Ambulatorio Involuntario)” έγινε από το σύντροφο R.

 


 

Η αξία του περιεχομένου μιας κριτικής στην ψυχιατρική καθορίζεται αποφασιστικά από το υποκείμενο της κριτικής αυτής. Αυτή η αντίληψη είναι ο βασικός λόγος της παρούσας έκδοσης. Δηλαδή, το γεγονός ότι τα ίδια τα υποκείμενα που υφίστανται την καταπίεση από την ψυχιατρική εξουσία, συναρθρωμένη με άλλες εξουσιαστικές δομές, εκφράζουν έναν ανταγωνιστικό λόγο στην κατεστημένη ψυχιατρική, αναπτύσσοντας προτάγματα αντίστασης.

Το «Ο νους μας, οι ζωές μας» είναι ένα κείμενο γραμμένο από «ασθενείς» για «ασθενείς» και εναντιώνεται στην απόπειρα να ψηφιστεί ο νόμος για την Ακούσια Θεραπευτική Αγωγή στην ισπανία, δηλαδή την υποχρεωτική χορήγηση ψυχοφαρμάκων σε ψυχικά ασθενείς που δεν επιθυμούν τη λήψη τους, με την παρουσία μπάτσων και δικαστικών. Πρόκειται για ένα νομοθετικό μέτρο βασισμένο στο δόγμα της ασφάλειας που εγκληματοποιεί τη φιγούρα του ψυχικά ασθενή και του αφαιρεί στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Μέσα από το κείμενο μαθαίνουμε για την ψυχιατρική πραγματικότητα στην ισπανία και την -εκεί- ψυχιατρική μεταρρύθμιση, ενώ μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα και να διακρίνουμε αντιστοιχίες με την εγχώρια μεταρρύθμιση και την γενικότερη κατάσταση της ψυχικής υγείας στην ελλάδα. Ανοίγεται μια πληθώρα ζητημάτων, όπως η χρήση ψυχοφαρμάκων ως το μοναδικό θεραπευτικό μέσο, η φύση της ψυχιατρικής ως επιστήμης αλλά και η φύση της ίδιας της επιστήμης, η μανιχαϊστική αντίληψη της υγείας και της ασθένειας. Παρόλο που δεν είμαστε απόλυτα σύμφωνοι με τις θέσεις των συγγραφέων στο σύνολο των ζητημάτων που τίθενται στο κείμενο αυτό, θεωρούμε αφενός ότι η κριτική που παρουσιάζεται εδώ δεν περιορίζεται στο συγκεκριμένο τόπο, χρόνο και κοινωνικό πλαίσιο, αλλά πραγματεύεται θέματα που εντάσσονται σε μια γενικότερη συζήτηση για την ψυχιατρική και τα ψυχοφάρμακα και αφετέρου ότι αν κάτι έχει μεγαλύτερη αξία να ειπωθεί (και να διαβαστεί), είναι εκείνο που οι ίδιοι οι ψυχικά ασθενείς και οι χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας έχουν να πουν.

 

Διαβάστε την μπροσούρα σε pdf

Κάποιες σκέψεις για το ζήτημα της ψυχικής υγείας και των ψυχοφαρμάκων με αφορμή την εκδήλωση της 2-2-2010 του Ελληνικού Ιδρύματος Ερευνών

 Πρινλίγες εβδομάδες, με ενδιαφέρον πληροφορηθήκαμε ότι ξεκίνησε ένας ανοιχτός κύκλος ομιλιών για την ψυχική υγεία από το Ινστιτούτο Βιολογικών Ερευνών και Βιοτεχνολογίας του Ε.Ι.Ε. σε συνεργασία με το ΕΠΙΨΥ. Με ενδιαφέρον, επίσης, αποφασίσαμε να το παρακολουθήσουμε και χωρίς καμία έκπληξη, διαπιστώσαμε ότι ο λόγος για την ψυχική υγεία συνεχίζει να ανήκει στους ειδικούς, στην ψυχιατρική.

stripped

Παρακολουθώντας τη διαδικασία, εμπεδώσαμε πλήρως ότι για το σύνολο των «επαγγελματιών» ομιλητών, θεραπεία σημαίνει αυτομάτως φαρμακευτική αγωγή. Εμπεδώσαμε πλήρως ότι ο εθελοντισμός προωθείται ως μία από τις σπουδαιότερες παραμέτρους για την επίλυση προβλημάτων του χώρου της ψυχικής υγείας. Παρουσιάζεται ως ένας τρόπος κοινωνικής προσφοράς, ενώ τελικά έρχεται απλώς να καλύψει τις ανάγκες στελέχωσης του χώρου της ψυχικής υγείας με δωρεάν εργαζόμενους, τη στιγμή που θέσεις για προσωπικό στις διάφορες δομές παραμένουν κενές, τη στιγμή που εργαζόμενοι μένουν για μήνες απλήρωτοι, γιατί τα κονδύλια από τα ευρωπαϊκά προγράμματα ξαφνικά «εξαφανίζονται», την ίδια στιγμή που οι ίδιοι οι «ειδικοί» υποβιβάζουν τους ανθρώπους σε καταναλωτές φαρμάκων αφού ταυτίζουν τη θεραπεία με τη φαρμακολογία.

Μετά το τέλος των ομιλιών και ενώ δόθηκε ένας ελάχιστος χρόνος για ερωτήσεις από το κοινό, φάνηκε ολοκάθαρα η απροθυμία και μερικές φορές η επιθετικότητα των ομιλητριών ψυχιάτρων όχι μόνο να απαντήσουν, αλλά και να ακουστεί η οποιαδήποτε κριτική ή αντίλογος αναφορικά με τα φάρμακα ή το ρόλο της ψυχιατρικής στην ψυχική υγεία.

Αυτή η όλο και πιο αποδεκτή μέσα στους κύκλους των επαγγελματιών της ψυχικής υγείας ταύτιση της θεραπείας με τη φαρμακολογία, βασίζεται σε μια πιο γενική εικόνα που έχουν οι ίδιοι οι επαγγελματίες, αλλά και οι διάφορες επιτροπές, ινστιτούτα και οργανισμοί για το ίδιο το ζήτημα της υγείας: δηλαδή το διαχωρισμό των ανθρώπων σε υγιείς (αποδοτικούς) και ασθενείς (μη παραγωγικούς)… Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος, θεωρείται «υγιής», όταν έχει τη δυνατότητα να είναι παραγωγικός και αποδοτικός στην εργασία του, στις σχέσεις του, στην αναπαραγωγή του είδους και του κοινωνικού «ήθους»… Όταν δεν είναι σε θέση να αποδώσει στους παραπάνω τομείς, υπάρχουν δύο επιλογές: ένας «σύγχρονος Καιάδας» εγκλεισμού και ασυλοποίησης ή η «επαγγελματικά κατοχυρωμένη» αποκλειστικότητα της φαρμακολογίας…

Αυτή η κυρίαρχη λογική βασίζεται στην ολοένα και αυξανόμενη τάση των επίσημων φορέων -από τον Π.Ο.Υ. μέχρι τα διάφορα ινστιτούτα- για την επίτευξη της μέγιστης αποδοτικότητας των μερών της κοινωνίας, και άρα της «προόδου» μέσω της ιατρικοποίησης της καθημερινότητας. Ο ρόλος των ιδρυμάτων ερευνών και των περισσότερων ινστιτούτων είναι η επισημοποίηση και κατοχύρωση αυτής της κυρίαρχης τάσης μέσα στους κύκλους της υγείας και ιδιαίτερα της ψυχικής. Η ταύτιση θεραπείας και φαρμακολογίας και η ολοένα και μεγαλύτερη βιολογικοποίηση της ψυχικής υγείας μας φαίνεται προγραμματισμένη και συντεταγμένη μέσα σε ένα συνολικότερο πλαίσιο εντατικοποίησης της ζωής μας, τη στιγμή μάλιστα που η οικονομική εξάρτηση των ινστιτούτων από τις φαρμακοβιομηχανίες είναι γνωστή.

Τα φάρμακα έρχονται να καλύψουν την αποκατάσταση μας, όλο και πιο γρήγορα, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές αιτίες και συνθήκες, τεμαχίζοντας το κοινωνικό σύνολο σε ατομικές περιπτώσεις και λύσεις και διαχωρίζοντας ένα ανθρώπινο όλον σε νευροδιαβιβαστές και ορμόνες – μια ανάγνωση του ίδιου του σώματος και των επιθυμιών σε απολήξεις νεύρων και εκκρινόμενες ουσίες που αντικαθιστά οποιαδήποτε αλλαγή, ατομική και κοινωνική, σε θεραπείες συμπτωμάτων.

Μέσα σε αυτή τη λογική, το μεγαλύτερο μέρος των επαγγελματιών της ψυχικής υγείας αντιλαμβάνεται εντελώς αποσπασματικά κάθε ζήτημα που εμπίπτει σε αυτή.. Η προσπάθεια εξάλειψης του κοινωνικού στίγματος, όπως υποστηρίζεται από την ψυχιατρική, επικεντρώνεται εν τέλει στον αποστιγματισμό της λήψης φαρμάκων και ελάχιστα στον αποστιγματισμό της ίδιας της ψυχικής ασθένειας. Παράλληλα, η ελευθερία του «ασθενή» να επιλέξει, να δράσει, να αντιληφθεί τον εαυτό του, αντικαθίσταται από την συμπτωματική ή και πολλές φορές κατασταλτική χορήγηση φαρμάκων. Η δυνατότητα αλλαγής των κοινωνικών συνθηκών αντικαθίσταται από την αλλαγή των ατομικών επιθυμιών. Ο «ασθενής» παύει να είναι άνθρωπος που έχει επιθυμίες, ελευθερία επιλογών και προσωπικότητα και η επιτυχία της θεραπείας του αποτελεί πλέον την όσο το δυνατόν πιο γρήγορη επαναείσοδο στο σύστημα παραγωγής, εργασίας και κατανάλωσης που επαναφέρει στο προσκήνιο τις πιέσεις που τον οδήγησαν στα φάρμακα. Και όλο αυτό αδιαφορώντας για τον ίδιο το φαύλο κύκλο της αποκλειστικότητας της φαρμακολογίας.

Απέναντι σε όλα αυτά, ως μια πολιτική ομάδα ανθρώπων που ασχολείται με ζητήματα ψυχικής υγείας και αποτελείται από «υγιείς» και «ασθενείς», από χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και μη, από «κανονικούς» και «παράξενους», το μόνο που έχουμε να προτείνουμε, είναι η ελεύθερη επιλογή του κάθε ανθρώπου να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που τον ενοχλούν με τον τρόπο που θέλει ο ίδιος. Όχι επειδή είμαστε ενάντια στη χρήση φαρμάκων ή συγκεκριμένες μορφές θεραπείας (όσο αυτές δεν είναι κατασταλτικές), αλλά επειδή είμαστε ενάντια σε κάθε αποκλειστική λογική που προσπαθεί να κυριαρχήσει πάνω σε άλλες.

 

Μέχρι να πάψουμε να ερευνούμε το μέρος, το “κύτταρο”

και να στρέψουμε το βλέμμα απ’ το “περιστατικό” στον άνθρωπο, στην κοινωνική ολότητά του

και όχι στο ατομικό στίγμα του, θα είμαστε όλες και όλοι «ασθενείς»…

 Αθήνα, Φλεβάρης 2010